Deratyzacja, odszczurzanie – zwalczanie za pomocą środków chemicznych, fizycznych lub biologicznych wszelkich szkodliwych gryzoni, najczęściej szczurów i myszy. Przeważnie zatrutym pokarmem lub za pomocą pułapek, rzadziej innymi metodami.

Określenie deratyzacja odnosi się również do procesu zwalczania kun, kretów i nornic. Punktem wyjścia podczas przystąpienia do deratyzacji jest identyfikacja szkodnika, a cały proces powinien zakończyć się powtarzaną profilaktyką. Odszczurzanie, konieczne zwłaszcza w zainfekowanych ośrodkach miejskich, nabrało nowego znaczenia w ratowaniu systemów ekologicznych odległych wysp np. Oceanii poważnie zagrożonych zagładą mnożącymi się zwłaszcza szczurami. Takie zawleczone gatunki skutecznie wytępiono („eradykowano”) ostatnio przy pomocy trucizny opartej na Brodifacoum w akcjach obejmujących całe wyspy (dotąd tylko niewielkie) – słynnym przykładem jest tu całkowite wytępienie m.in. szczurów na wyspach Kapiti i Campbella w Nowej Zelandii.